Συναρμοστικές ικανότητες είναι οι ικανότητες που καθιστούν ικανό τον αθλητή να εκτελεί κινητικές ενέργειες με σιγουριά και οικονομία ενέργειας σε προβλεπόμενες (kata,ippon,) και απρόβλεπτες (kumite,αυτοάμυνα) καταστάσεις και να μαθαίνει σχετικά γρήγορες κινήσεις.        

                                                                                                                             

0ι συναρμοστικές ικανότητες είναι:

 

1.Συνδυαστική ικανότητα

2. Κιναίσθηση

3. Επιδεξιότητα

4.Ικανότητα ισορροπίας

5. Ικανότητα αντίδρασης

6.Ικανότητα προσαρμογής

7.Ικανοτητα προσανατολισμού στο χώρο 8.Ικανότητα ρυθμού

 

   Πιο γνωστά στο ευρύ κοινό συνώνυμα των συναρμοστικών ικανοτήτων είναι οι λέξεις συντονισμός και επιδεξιότητα, ενώ πιο επιστημονικά συνώνυμα θα χρησιμοποιούσαμε τον όρο νευρομυική συναρμογή η οποία χωρίζεται σε ενδομυϊκή συναρμογή και μεσομυική συναρμογή. Ενδομυϊκή συναρμογή είναι η ικανότητα μετάδοσης του κινητικού ερεθίσματος από το κεντρικό νευρικό σύστημα στους μύες και πίσω. Μεσομυική συναρμογή είναι η ικανότητα συνεργασίας ανταγωνιστών και συναγωνιστών μυών σε μια κίνηση (πότε συσπάται και πότε χαλαρώνει ποιος).

 

   Όπως καταλαβαίνουμε η ανάπτυξη των ικανοτήτων αυτών σχετίζεται με την ανάπτυξη του κεντρικού νευρικού συστήματος και της διαδικασίας ωρίμανσης του, δηλαδή α) μυελινοποίηση (δημιουργία μιας θήκης  μυελίνης γύρω από το νευρώνα όπως ο μονωτής  των ηλεκτρικών καλωδίων) που έχει σαν αποτέλεσμα να μονώνει ηλεκτρικά τους άξονες των νευρώνων επιταχύνει τη διάδοση των νευρικών σημάτων και  να εξοικονομεί ATP (ενέργεια) στους νευρώνες (νευρικά κύτταρα) β) αύξηση της διαμέτρου των νευρώνων γ)πολλαπλασιασμός του αριθμού των δενριτών (είναι αποφύσεις του σώματος του νευρώνα που φέρνουν τα νευρικά σήματα προς το σώμα).

 

   Πρέπει να λάβουμε υπόψη μας πως η μυελινοποίηση και η αύξηση του αριθμού των δενδριτών δεν είναι αποκλειστικά έργο της ωρίμανσης αλλά σε μεγάλο βαθμό της ενεργοποίησης του κινητικού μηχανισμού (Cratty 1975). Άρα αντίστροφα η εξάσκηση των συναρμοστικών ικανοτήτων ενισχύει την ανάπτυξη του νευρικού συστήματος.

 

  Η ανάπτυξη τους λοιπόν είναι αποτελεσματικότερη κατά το χρόνο που λαμβάνει χώρα η ωρίμανση των κεντρικών λειτουργιών και όχι όταν έχουν ωριμάσει. Αυτό το χρονικό διάστημα προσδιορίζεται πριν από την εφηβεία. Με την έναρξη της εφηβείας αρχίζει η  επιβράδυνση ή στασιμότητα της ανάπτυξης τους γιατί σχεδόν ολοκληρώνεται πλήρως η μορφολογική ανάπτυξη του κεντρικού νευρικού συστήματος και μειώνεται αποφασιστικά η φυσική παρόρμηση για παιχνίδι και κίνηση.

 

  Πρέπει να προσέξουμε ότι η  “συναρμοστική ωρίμανση” σημειώνεται στα κορίτσια δύο χρόνια νωρίτερα από τα αγόρια κατά μέσο όρο. Στη συνέχεια σταθεροποιούνται οι συναρμοστικές ικανότητες  (εκτός της ικανότητας του ρυθμού που μπορεί να συνεχίσει να αυξάνεται) ενώ στα αγόρια οι επιδόσεις αντίδρασης και ισορροπίας αυξάνονται ελαφρώς σε μια δεύτερη φάση ωρίμανσης. 

 

  Μπορούμε να κατανοήσουμε καλύτερα τις συνέπειες των συναρμοστικών ικανοτήτων όταν θυμηθούμε σε προηγούμενες γενιές όπου τα κορίτσια ήταν κλεισμένα στο σπίτι, όταν χρειαζόταν να τρέξουν , πόσο αδέξια έτρεχαν ή όταν τους πέταγαν μια μπάλα  δεν μπορούσαν να την πιάσουν.       Επίσης τα παιδιά του χωριού ή της αλάνας να μαθαίνουν ευκολότερα αθλητικές δεξιότητες.

 

  Σήμερα το θέμα έχει μετατραπεί σε πρόβλημα μεγάλων διαστάσεων κυρίως για τα παιδιά της πόλης. Οι αλάνες και η έννοια της γειτονιάς έχουν χαθεί. Τα παιδιά για να βγουν έξω να τρέξουν και να παίξουν χρειάζονται την αυστηρή παρακολούθηση των γονιών τους οι οποίοι δουλεύουν αρκετά και είναι συνήθως πολλοί κουρασμένοι για κάτι τέτοιο. Έτσι τα παιδιά βρίσκονται εγκλωβισμένα λόγω συνθηκών σε κάποιο διαμέρισμα με κυριότερη διέξοδο την οθόνη στις διάφορες μορφές της. Στις αυλές των σχολείων δεν επιτρέπεται να τρέξουν επειδή είναι πολλά και μπορεί να χτυπήσουν. Και στην περίπτωση που ακολουθήσουν την εσωτερική τους παρόρμηση για κίνηση κατηγορούνται ως άτακτα ή υπερκινητικά και πολλές φορές οδηγούνται σε ειδικούς για να τα θεραπεύσουν.

 

  Η ελληνική γλώσσα έρχεται να μας πει την αλήθεια και να μας καθοδηγήσει. Η λέξη παιδί έχει την ίδια ρίζα με τη λέξη παιχνίδι και αυτά τα δύο είναι συνυφασμένα από τη φύση τους. Ο φυσικός λοιπόν τρόπος  ανάπτυξης  των συναρμοστικών ικανοτήτων εδώ είναι το παιχνίδι στην παιδική ηλικία. Τρέξιμο, σκαρφάλωμα, πήδημα, μπάλα, κυνηγητό, αγώνες δρόμου, χορός, σχοινάκι, λάστιχο και όλα τα παιχνίδια που πλέον έχουν ονομαστεί παραδοσιακά αναπτύσσουν τις συναρμοστικές ικανότητες των παιδιών.

 

  Τη βασική αυτή έλλειψη του ελεύθερου παιχνιδιού σήμερα καλούμαστε να καλύψουμε εμείς που εκπαιδεύουμε τα παιδιά σε κάποια οργανωμένη αθλητική δραστηριότητα, έως και πριν την εφηβεία, συνειδητά και στοχευμένα. Για τους εκπαιδευτές πολεμικών τεχνών που προπονούν σε κλειστές αίθουσες, με καθρέφτες γύρω και την εστίαση στην τεχνική και τις ζώνες με μόνο 2-3 ώρες προπόνησης εβδομαδιαίως, η εξάσκηση των συναρμοστικών ικανοτήτων αποτελεί σχεδόν πρόκληση.        Αυτό δεν πρέπει να μας κάνει να την παραγκωνίζουμε διότι θα παρατηρήσουμε τόσο άμεσα όσο και μακροπρόθεσμα κατακόρυφη βελτίωση στην κινητική κατάσταση του παιδιού και πολλαπλάσια πρόοδο στην ίδια την τέχνη.

 

Βασικές αρχές εξάσκησης των συναρμοστικών ικανοτήτων:

 

1.Πρέπει να αρχίσει έγκαιρα 2.Δίνεται σημασία στην εξάσκηση τους σε σχέση με την ηλικία 3.Βασίζεται στις αρχές της πολυπλευρικότητας και της σύνθετης ανάπτυξης 4.Χρησιμοποιούνται δραστηριότητες παιγνιώδους μορφής 5.Υπάρχει ποικιλία στη μορφή των ασκήσεων που χρησιμοποιούνται 6.Οι απαιτήσεις προσαρμόζονται στη βιολογική ηλικία και την κινητική εμπειρία του παιδιού 7.Η εξάσκησή τους δεν είναι αποτελεσματική όταν εφαρμόζεται μετά από προπονητικό κομμάτι που έχει επιφέρει κόπωση στον οργανισμό.

  Συμπερασματικά ας μην στοχεύουμε στην μονομερή ανάπτυξη κινητικών δεξιοτήτων, αλλά όσο είναι εφικτό σε ένα ευρύτερο φάσμα,  πριν την ηλικία των 10-12 χρόνων όπου θεωρείται η καλύτερη ηλικία για ραγδαία ανάπτυξη της τεχνικής κατάρτισης, εφόσον έχουν εξασκηθεί και αναπτυχθει επαρκώς οι συναρμοστικές ικανότητες του νεαρού πλέον αθλητή.